Συχνές ερωτήσεις – Γέφυρες

“Γέφυρα” αποκαλούμε μία ακίνητη προσθετική εργασία που αντικαθιστά ένα η περισσότερα δόντια που λείπουν και στηρίζεται σε δύο τουλάχιστον γειτονικά φυσικά δόντια – στηρίγματα.

Οι γέφυρες, είναι σταθερά κολλημένες στα φυσικά δόντια, σε αντίθεση με τις κινητές οδοντοστοιχίες, οι οποίες αφαιρούνται και επανατοποθετούνται στο στόμα από τον ίδιο τον ασθενή.

Εάν κάποιος έχει χάσει ένα ή περισσότερα φυσικά δόντια, η τοποθέτηση μιάς γέφυρας μπορεί να τον βοηθήσει, καθώς αποκαθιστά πλήρως την μασητική λειτουργία, την αισθητική και την ομιλία του.

Όμως, για την ασφαλή τοποθέτηση μίας γέφυρας υπάρχουν κάποιες προυποθέσεις:
• Ο αριθμός των δοντιών που λείπουν να μην είναι μεγάλος. Σε γενικές γραμμές θα λέγαμε πως μία γέφυρα δεν πρέπει να αντικαθιστά περισσότερα από τρία συνεχόμενα ελλείποντα δόντια. Αν μεσολαβούν φυσικά δόντια, ο αριθμός των δοντιών που μπορεί να αντικαταστήσει μία γέφυρα είναι μεγαλύτερος.
• Τα φυσικά δόντια στα οποία θα στηριχθεί η γέφυρα να είναι υγιή, ή αν εμφανίζουν προβλήματα αυτά να αντιμετωπιστούν.
• Να υπάρχουν φυσικά δόντια εκατέρωθεν του κενού, ώστε η γέφυρα να έχει στήριξη και στα δύο άκρα της. Κατ΄εξαίρεση, σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να κατασκευαστεί γέφυρα στηριζόμενη μόνο στη μία πλευρά, έχοντας ως πρόβολο (κρεμαστό) το δόντι που αντικαθιστά. Γενικά, οι γέφυρες με πρόβολο αποτελούν λύσεις “ανάγκης” και πρέπει να αποφεύγονται και να επιλέγεται κάποιος άλλος τύπος προσθετικής αποκατάστασης.
• Να μην υπάρχει περιοδοντική νόσος ή να έχει τεθεί υπό έλεγχο.
• Το άτομο στο οποίο θα τοποθετηθεί η γέφυρα να τηρεί καλή στοματική υγιεινή. Όσοι δεν περιποιούνται τα δόντια τους δεν είναι καλοί υποψήφιοι για προσθετικές εργασίες.

Ανάλογα με το υλικό από το οποίο είναι φτιαγμένες οι γέφυρες ταξινομούνται σε
• Μεταλλο-κεραμικές
• ολοκεραμικές
• μεταλλο-ακρυλικές

Οι μεταλλοκεραμικές γέφυρες είναι αυτές που χρησιμοποιούνται συχνότερα απ’ όλα τα άλλα είδη προσθετικών εργασιών (οι γνωστές γέφυρες πορσελάνης).

Αποτελούνται από έναν μεταλλικό σκελετό ο οποίος καλύπτεται εξ ολοκλήρου με κεραμικό υλικό (πορσελάνη).

Οι γέφυρες αυτού του τύπου έχουν γενικά καλή αισθητική, μεγάλη αντοχή και ευρύ φάσμα εφαρμογών.

Αισθητικό μειονέκτημα των μεταλλοκεραμικών στεφανών είναι η παρουσία μεταλλικού σκελετού, ο οποίος καλύπτεται βέβαια εντελώς με πορσελάνη, προσδίδει όμως μια σχετική αδιαφάνεια στο σημείο του αυχένα (δηλαδή κοντά στα ούλα), κάτι που μόνο ένα έμπειρο μάτι μπορεί να διακρίνει.

Συνήθως, ένας εξειδικευμένος κεραμίστας σε ένα καλά εξοπλισμένο οδοντοτεχνικό εργαστήριο μπορεί να ξεπεράσει αυτό το μειονέκτημα και να κατασκευάσει πολύ όμορφες μεταλλοκεραμικές εργασίες. Πάντως, εάν κάποιος έχει ιδιαίτερα υψηλές αισθητικές απαιτήσεις είναι καλύτερο να προτιμήσει μια ολοκεραμική στεφάνη.

Οι ολοκεραμικές είναι νέου τύπου γέφυρες, απαλλαγμένες από μεταλλικό σκελετό.

Οι ολοκεραμικές γέφυρες φέρουν έναν πορσελάνινο σκελετό ο οποίος καλύπτεται από ειδικού τύπου κεραμικό υλικό.

Η απουσία μεταλλικού σκελετού χαρίζει ανυπέρβλητη αισθητική και φυσικότητα σε αυτές τις αποκαταστάσεις, οι οποίες μπορούν πλέον να μιμηθούν την διαφάνεια και την οπαλινότητα του φυσικού δοντιού.

Μειονέκτημα είναι το υψηλότερο κόστος και η σχετικά μειωμένη αντοχή τους, σε σύγκριση με τις μεταλλοκεραμικές. Για τον λόγο αυτό η χρήση τους περιορίζεται μόνο στην πρόσθια περιοχή του στόματος και σε περιπτώσεις έλλειψης ενός δοντιού μόνο.

Πάντως, όταν τηρούνται οι κανόνες και τοποθετούνται στις περιπτώσεις όπου υπάρχει ένδειξη, οι ολοκεραμικές εργασίες έχουν πολύ καλή συμπεριφορά στο χρόνο και εξαιρετική αισθητική απόδοση.

Οι μεταλλο-ακρυλικές είναι παλαιού τύπου γέφυρες, στις οποίες ως υλικό κάλυψης του μεταλλικού σκελετού χρησιμοποιείται ακρυλικό.

Μειονεκτήματα του ακρυλικού υλικού σε σχέση με την πορσελάνη:
• Μέτρια αισθητική, έλλειψη φυσικότητας
• Αστάθεια χρώματος με στην διάρκεια του χρόνου
• Μειωμένη αντοχή
• Αδυναμία να καλύψει εντελώς το μεταλλικό σκελετό, με αποτέλεσμα ένα μέρος του να είναι ορατό μέσα στο στόμα.

Για όλους αυτούς τους λόγους η χρήση των μεταλλο-ακρυλικών εργασιών σήμερα είναι πολύ περιορισμένη. Πάντως, η βιολογική συμπεριφορά τους μέσα στο στόμα είναι πολύ καλή.

Η διαδικασία είναι ανώδυνη, σχετικά απλή και απαιτεί 3-5 επισκέψεις.

Σε πρώτη φάση γίνεται η αποκατάσταση όλων των προβλημάτων που τυχόν αντιμετωπίζουν τα φυσικά δόντια στα οποία θα στηριχθεί η γέφυρα. Σε πολύ κατεστραμμένα δόντια μπορεί να χρειαστεί ενδοδοντική θεραπεία (απονεύρωση) και τοποθέτηση χυτού άξονα.

Στη συνέχεια, τα δόντια-στηρίγματα παρασκευάζονται έτσι ώστε να παραλληλιστούν τα τοιχώματά τους και να αφαιρεθεί περίπου 1 με 1,5 χιλιοστό οδοντικού ιστού.

Αφού ολοκληρωθεί η προετοιμασία των δοντιών λαμβάνεται αποτύπωμα βάσει του οποίου το εργαστήριο θα κατασκευάσει την γέφυρα.

Κατόπιν γίνονται 1-2 πρόβες ώστε να ελεγθεί η ακριβής εφαρμογή του σκελετού, το χρώμα, το σχήμα των δοντιών και η σύγκλειση και τελικά η γέφυρα συγκολλάται στα δόντια-στηρίγματα.

Η διαδικασία είναι πανομοιότυπη με αυτή που ακολουθείται για την κατασκευή μεμονωμένων στεφανών στα δόντια.

Για την κατασκευή του μεταλλικού σκελετού συνήθως χρησιμοποιείται ένα ημιπολύτιμο κράμα (παλλάδιο σε συνδυασμό με λευκόχρυσο και άλλες ουσίες).

Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί κράμα τιτανίου, καθαρός χρυσός αλλά και μη πολύτιμα μέταλλα (χρώμιο, νικέλιο, κοβάλτιο κ.λπ).

Το υλικό που επενδύει τον μεταλλικό σκελετό είναι συνήθως κεραμικό (πορσελάνη).

Υπάρχουν πολλα είδη πορσελάνης, η ποιότητα του αποτελέσματός όμως εξαρτάται κυρίως από την εκπαίδευση, την εμπειρία και την επιδεξιότητα του κεραμίστα.

Ενας άλλος τύπος υλικού που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κάλυψη του μεταλικού σκελετού είναι το ακρυλικό, το οποίο όμως εμφανίζει αρκετά μειονεκτήματα σε σύγκριση με την πορσελάνη και η χρήση του σήμερα είναι πολύ περιορισμένη.

Το κόστος μιάς μεταλλοκεραμικής γέφυρας ποικίλει και εξαρτάται από τον τύπο της, τον αριθμό των δοντιών που αντικαθιστά, τον αριθμό των στηριγμάτων, το είδος και το βάρος του μετάλλου που θα χρησιμοποιηθεί, το είδος της πορσελάνης, την τεχνική που θα εφαρμοστεί και το επίπεδο του εργαστηρίου που θα την κατασκευάσει.

Το συνολικό κόστος μπορεί να αυξηθεί αν τα δόντια στα οποία θα στηριχθεί η γέφυρα έχουν ανάγκη επιπλέον θεραπείας, (π.χ. ενδοδοντική θεραπεία, σφράγισμα, χυτός ενδορριζικός άξονας, περιοδοντική θεραπεία κ.λπ).

Οι γέφυρες εμφανίζουν πολλά πλεονεκτήματα σε σχέση με τις κινητές οδοντοστοιχίες:
• Είναι σταθερές
• Οι ασθενείς τις αποδέχονται πολύ εύκολα, χωρίς να αισθάνονται ότι έχουν ένα ξένο σώμα μέσα στο στόμα τους
• Αποκαθιστούν καλύτερα τη μασητική λειτουργία
• Εχουν πολύ καλή αισθητική, καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις δεν διακρίνονται καθόλου από τα φυσικά δόντια.

Βασικό μειονέκτημα των γεφυρών αποτελεί η ανάγκη για τροχισμό των φυσικών δοντιών που χρησιμοποιούνται ως στηρίγματα.

Το μειονέκτημα αυτό μπορεί να ξεπεραστεί μόνο με την τοποθέτηση εμφυτευμάτων.